100 Jaar componeren in Nederland


Hoe de muziek op stroom gekomen is

 

2011    Het GeNeCo viert haar 100-jarig bestaan in Arti et Amicitiae (5 februari)


            Uitvoering van de compositie “De Eeuw klinkt Nu” tijdens de luister-route

            “Audio-Reflectieruimtes” (Amsterdam) en op een concert in Arti et Amicitiae.


2012    Voorvertoning van de film “De Eeuw Klinkt Nu - The Century Resonates Now” op

            festival November Music (‘s Hertogenbosch)

1862    Geboorte van GeNeCo mede-oprichter, componist en

            leermeester Johan Wagenaar (1 november, Utrecht)


1868    Geboorte van GeNeCo mede-oprichter, componist en fotograaf

           Abraham Dirk Loman (26 november, Amsterdam)


1870    Siegfried Marcus slaagt er in een voertuig te laten rijden op

            benzine


1873    Geboorte van GeNeCo mede-oprichter, pianist en

            componist Dirk Schäfer (25 november, Rotterdam)


1876    Alexander Graham Bell vindt de telefoon uit


1877    Bernard Zweers: "Missa Quatuor Vocibus"


            Thomas Alva Edison vindt de phonograaf uit en is de eerste

            mens die geluid kan opnemen èn weergeven

Ter gelegenheid van het eeuwfeest van het Genootschap van Nederlandse Componisten in 2011 maakte de COM de film “De Eeuw klinkt Nu”: een persoonlijk verslag van 100 jaar componeren in Nederland, over de invloed van de zich ontwikkelende techniek, en over de veranderende rol van de componist.

Alles hierover op de De Eeuw Klinkt Nu-pagina.

Hieronder gegevens over de oprichters van het GeNeCo (tegenwoordig: Nieuw GeNeCo), over muzikale hoogte- en dieptepunten in de afgelopen eeuw en over de uitvindingen die de muzikale wereld ingrijpend veranderden.

Proloog: 1849 - 1910


1849    Geboorte van GeNeCo mede-oprichter, journalist en componist

           Simon van Milligen (14 december, Amsterdam)


1854    Geboorte van GeNeCo mede-oprichter, componist en leermeester

            Bernardus Josephus Wilhelmus Zweers (18 mei, Amsterdam)


1860    Grafische opnames van de menselijke stem door Édouard-Léon Scott de

            Martinville, dankzij de computer hoorbaar gemaakt in 2008

1969    Neil Armstrong en Buzz Aldrin zijn de eerste mensen op de maan


           Geïnspireerd door Aktie Tomaat verstoren actievoerders een concert

            in het Concertgebouw als protest tegen de te-behoudende muziek-

            programmering (Aktie Notenkraker)


            Het subsidiëren van de “Amerika-beledigende” opera “Reconstructie” van

            Louis Andriessen, Reinbert de Leeuw, Misha Mengelberg, Peter Schat

            en Jan van Vlijmen (libretto Hugo Claus en Harry Mulisch) leidt door

            een hetze van Dagblad De Telegraaf tot vragen in de Tweede Kamer

1878    Charles Batchelor maakt met een phonograaf opnamen van de New Yorkse

            Metropolitan Elevated Railroad in een onderzoek naar geluids-hinder


1879    Geboorte van GeNeCo mede-oprichter, dirigent en componist

            Peter Gijsbert van Anrooy (13 oktober, Zaltbommel)


1881    Geboorte van GeNeCo-initiatiefnemer en componist Jan van Gilse

            (11 mei, Rotterdam)


           Bernard Zweers: "Symfonie nr.1 in D-majeur"


1885    Bernard Zweers wordt docent aan het Amsterdams Conservatorium


1887    Emile Berliner verkrijgt patent op de grammofoon met (platte, en dus

            handzame) 78-toeren platen

1890    Bernard Zweers: Symfonie nr.3 in Bes-majeur "Aan mijn Vaderland"

1892    Bernard Zweers: toneelmuziek bij "Gysbrecht van Aemstel"

1895    De Franse gebroeders Lumière verkrijgen octrooi op de Cinématographe,
            een filmcamera annex filmprojector waarmee ze filmvoorstellingen geven

1895    Eerste radio-uitzending door Guglielmo Marconi

1896    Bernard Zweers wordt directeur van het Amsterdams Conservatorium

1897    Bram Loman: "Liedje van Lucia"


1898    Valdemar Poulsen bouwt de eerste staaldraad-recorder, de voorloper van

            de tape-recorder


1899    Johan Wagenaar: opera "Doge van Venetië"


1900    Peter van Anrooy: "Piet Hein Rhapsodie"

1911 - 1936	Kinderschoenen

1911    Oprichting GeNeCo in Hotel Americain door 31 componisten waaronder
            Jan van Gilse (initiatiefnemer, tweede secretaris, Johan Wagenaar
            (voorzitter), Simon van Milligen (onder-voorzitter), Anton Averkamp
            (penningmeester), Bram Loman (eerste secretaris), Peter van Anrooy,
            Bernard Zweers en Dirk Schäfer (5 februari)

1912    Simon van Milligen: "Ontwikkelingsgang der muziek van de oudheid tot
            onzen tijd"

1913    Oprichting BUMA door onder andere Jan Van Gilse (initiatiefnemer), Bram Loman (directeur),

            Simon van Milligen (voorzitter), Johann Alsbach (secretaris), Anton Averkamp, Sem Dresden en

            Johan Wagenaar (bestuur).


1914    Uitbreken Eerste Wereldoorlog (tot en met 1918)


1916    Johan Wagenaar: opera "De Cid", ere-doctoraat Universiteit van Utrecht


            Vestiging van GeNeCo op het adres J.W.Brouwersplein 29, Amsterdam

            (nu Concertgebouwplein 29)

1920    Leon Termen bouwt de Thereminovox, beter bekend

            als Theremin: klanksturing via inductie


1921    Eerste commerciële radio-uitzending door KDKA, Pittsburgh


1922    Jan van Gilse vertrekt bij het USO na conflicten met Willem Pijper


            Bernard Zweers vertrekt als directeur van het Amsterdams

            Conservatorium


1923    Oprichting radio-omroep HDO, later AVRO, met de eerste regelmatige

            radio-uitzendingen in Nederland

1924    Overlijden van Bernard Zweers

            (9 december, Amsterdam)


            GeNeCo verhuist naar de Jacob

            Obrechtstraat 51, Amsterdam

1948    Introductie van de 33-een-derde-toeren langspeelplaat (LP): de speelduur gaat naar 45 minuten


            Pierre Schaefer maakt in Parijs de eerste musique concrète


            Muziekindustrie-probleem nummer 1 komt op de markt: de draagbare bandrecorder, waardoor

            thuis grammofoon-platen en radio-uitzendingen gekopieerd kunnen worden


1949    Muziekindustrie-probleem nummer 2 verschijnt: het fotokopieerapparaat van Xerox

            maakt het mogelijk eenvoudig muziekpartituren te kopiëren


1950    Gitarist Les Paul zet een extra afspeel-kop op zijn Ampex 300 en maakt de eerste

            "over-dubs" (gedubbelde opnamen)


1951    Eerste officiële NTS-televisie-uitzending (2 oktober)


1952    Eerste electronische compositie van pionier Henk Badings ("Countess Cathleen")


            John Cage componeert "4'33" (zie COM-projekt Nul Kelvin)

1954    Afscheid van Peter van Anrooy bij de Avro


            Overlijden Peter van Anrooy (31 december, Den Haag)


            Overlijden Bram Loman (17 september, Amsterdam)


            Sony introduceert de draagbare transistor-radio


            GeNeCo naar Herengracht 458, Amsterdam

1960    Commerciële “piratenzender"  Radio Veronica gaat uitzenden vanaf zee


            Studio voor Elektronische Muziek aan de Rijksuniversiteit te Utrecht


1961    Yuri Gagarin maakt als eerste mens een ruimtevlucht om de aarde


            Amerikaanse troepenmacht in Vietnam sterk uitgebreid

1962 - 1986   Ruimte



1963    Muziekindustrie-probleem nummer 3: Philips komt met de Compact Cassette

1967    Het eerste grote pop-festival, Monterey

            International, mogelijk gemaakt door de

            ontwikkeling van grote public-address

            (PA) systemen


            Eerste Amerikaanse LP-release van een

            electronische compositie: Morton

            Subotnick's "Silver Apples of the Moon"


            Robert Moog brengt de Moog Modular,

            een synthesizer bestaande uit losse

            modules en met een door de consument te

            bepalen samenstelling


1979    Sony komt met de Walkman, een draagbare compact cassette-recorder

1981    Oprichting Fonds voor de Scheppende Toonkunst, waardoor een aantal

            bevoorrechte componisten voor hun werken betaald kan worden.


            Philips demonstreert de Compact Disc (CD)


            Eerste GSM-telefoons


            Lancering van de eerste Space Shuttle


1982    GeNeCo verhuist naar Prof.E.M.Meijerslaan 3,

            Amstelveen

1987 - 2011   Het Web


                                                    1989    Michel Waisvisz bouwt zijn synthesizer-interface "The Finger-Web"


                                                    1990    Muziekindustrie-probleem 5: komst van de zelf-beschrijfbare CD

                                                                als vervanging voor computer-data-opslag op een floppy-disc

                                                                maakt kopiëren van muziek-cd's mogelijk


                                                    1991    Eerste web-pagina's op het internet


                                                                Oprichting Thuiskopiefonds voor de incassering van muziek-

                                                                auteurs-gelden via een opslag op lege geluidsdragers zoals

                                                                cassette en cd (2007: Stichting de Thuiskopie)


                                                    1996    Steinberg brengt Cubase VST op de markt, sequencer-software

                                                                voor het opnemen, bewerken en mixen van 32 sporen audio



            Een kritisch rapport van het GeNeCo over

            het Fonds voor de Scheppende Toonkunst

            leidt er toe dat de groep componisten die

            bij het Fonds het grootste belang heeft het

            GeNeCo verlaat en Componisten 96 opricht


            Het GeNeCo verhuist naar het BIM-huis,

            Oude Schans 73 Amsterdam

1997    Introductie van de DVD-video disc


            Software-synthesizers, eerst als plug-ins voor sequencers, later ook stand-alone


1998    Muziekindustrie-probleem 6: MP3-spelers voor het afspelen van muziek

            afkomstig van CD en het zich snel ontwikkelende internet


            Lancering eerste module van het International Space Station

2003    Muziekindustrie-probleem 7: komst van de schrijfbare dvd (kopiëren van films)


            Muziekindustrie-probleem 8: GSM-telefoons worden gebruikt als MP3-speler


            Als antwoord op illegaal kopiëren vanaf het internet start Apple de iTunes-store, waar muziek-files kunnen worden

            gekopieerd tegen betaling


2004    Het GeNeCo gaat naar naar Funenpark 1, Amsterdam


2005    Gratis video-hosting via YouTube


            Muziekindustrie-probleem 9: uitwisselen van muziek en video-dvd's neemt grote

            vlucht dankzij het Bit-Torrent protocol (decentraal peer-to-peer downloaden)


2008    Spotify start met betaalde muziekverspreiding via internet-streaming


            DONEMUS gaat op in het Muziek Centrum Nederland, tezamen met o.a.

            Gaudeamus en het Nederlands Elektro-Akoestisch Repertoirecentrum


            Het Geneco verhuist naar Rokin 111, Amsterdam (Muziek Centrum Nederland)

i do not paint, i hit !!
is de piet hein-kade vernoemd naar de “piet hein rhapsodie” van van anrooy ?
1971    Op Psychopolis De Vrije Akademie in Den Haag
            worden 16 mm-films met een geheel electronische
            soundtrack gemaakt

1932    BUMA krijgt het feitelijk alleenrecht voor de auteurs-bemiddeling in Nederland


1933    Jan van Gilse verlaat Duitsland na het aan de macht komen van Adolf Hitler en wordt

            directeur van het Utrechts Conservatorium


1935    Peter van Anrooy vertrekt bij het Residentie Orkest


1936    De Duitse firma BASF maakt een opname van een symphonie-orkest met behulp

            van een AEG band-recorder met geluidsband op plastic-basis

1937 - 1961  Van Zwart-wit naar Kleur


1937    Johan Wagenaar opent de Tentoonstelling van Hedendaagse Muziek in het

            Gemeentemuseum te Den Haag


            Johan Wagenaar vertrekt als directeur van het Koninklijk Conservatorium


            Peter van Anrooy weigert het  Nazistische Horst-Wessellied te dirigeren bij

            het huwelijk van prinses Juliana en Bernhard Biesterveld


1939    Norman McLaren voltooit zijn eerste films met getekend geluid


1940    Johan Wagenaar: symfonisch gedicht “Elverhöi”


            Jan van Gilse voltooit zijn “dramatische legende” (opera) “Tijl”


            Walt Disneys tekenfilm “Fantasia” met 8-spoors stereo-geluid


            Duitse bezetting (tot 1945)


1941    Radio-interview met Jan van Gilse


            Radio-interview met Johan Wagenaar


            Overlijden Johan Wagenaar (17 juni, Den Haag)


1942    Jan van Gilse moet onderduiken

1888    Simon van Milligen: "Serenade"


            Johan Wagenaar wordt organist in de Utrechtse Domkerk


            Edisons "Home Phonograph" verovert de wereld


1889    Bram Loman begint in Amsterdam een bedrijfje voor de reparatie van

            fotografische apparatuur


            Simon van Milligen: opera "Brinio"


            Johan Wagenaar: cantate "De Schipbreuk"


            Uitvinding van de (sprekende!) film door Edison

mary had a little      lamb

1901    Jan van Gilse: "Symphonie in F Dur"


            Dirk Schäfer: "Kwintet in Des"


            Oprichting van de Victor Talking Machine Company door Berliner en Eldridge Johnson:

            de 78-toeren grammofoonplaten zullen de phonograaf-rollen verdringen


1902    Simon van Milligen: opera "Darthula"


1903    Het eerste vliegtuig wordt gebouwd door de gebroeders Wright


1905    Peter van Anrooy wordt dirigent te Groningen


1907    Bram Loman reist door Nederlands-Indië, Australië en Nieuw-Zeeland


1909    Johan Wagenaar: oeverture "De Getemde Feeks"


            Bernard Zweers: orkestwerk met zang "(Ode) Aan de schoonheid"


1910    Peter van Anrooy wordt dirigent in Arnhem

1917    Peter van Anrooy wordt dirigent van het Residentie Orkest Den Haag


            Jan van Gilse wordt dirigent van het Utrechts Stedelijk Orkest


1919    Johan Wagenaar wordt directeur van het Koninklijk Conservatorium

            in Den Haag


            Eerste radio-uitzending in Nederland door Hanso Henricus Idzerda (6 november)

1926    John Logie Baird demonstreert de eerste televisie in Hastings, Engeland


1927    De eerste sprekende commerciële film "The Jazz Singer" met Al Jolson is een sensatie: de "talkies" zijn geboren


1929    Peter van Anrooy wordt ook dirigent van het Toonkunstkoor Den Haag


            Overlijden van Simon van Milligen (11 maart)


1930    Eerste televisie-uitzendingen in Nederland (Erik de Vries, Philips)


            Nederland raakt in de ban van de radio


1931    Overlijden van componist-pianist Dirk Schäfer (16 februari, Amsterdam)

                        1943    Jan van Gilse's jongste zoon Maarten geëxecuteerd


                        1944    Jan van Gilse's oudste zoon Janric geëxecuteerd


                        1944    Overlijden van Jan van Gilse op onderduik-adres bij collega-componist

                                     Rudolf Escher (8 september, Oegstgeest)


                        1946    Oprichting Documentatiecentrum voor de Nederlandse Muziek (DONEMUS)


                        1947    Peter van Anrooy start de populaire radio-rubriek "Inleiding tot Muziekbegrip"

1956    Eerste studio voor electronische muziek in Nederland

            wordt opgezet in het Nat-lab van Philips te Eindhoven


1957    De Amerikaanse jeugd-cultuur verovert Nederland


            Lancering van de Russische Sputnik, de eerste

            kunstmatige satelliet


            Philips komt met de eerste grammofoonplaat met

            electronische muziek ter wereld, "Song of the Second

            Moon" van Tom Dissevelt en Kid Baltan

            (Dick Raaymakers)

1965    De ontzuiling geeft ruimte aan nieuwe spirituele denkwijzen, deels

            gebaseerd op Oosterse mystiek en hallucinerende middelen


            Illegaal kopiëren van muziek vanaf radio en LP op cassette neemt snel toe


            De televisie verovert Nederland


            Het GeNeCo-kantoor wordt gevestigd op de

            Marius Bauerstraat 30, Amsterdam

1973    TEAC komt met een 4-spoors taperecorder voor thuis-gebruik, de aanzet

            tot het ontstaan van “home-studio’s”


1975    Einde van de oorlog in Vietnam


            Professionele studio’s gaan digitaal opnemen dankzij analoog- digitaal

            (AD-) converters


            Michel Waisvisz bouwt de Kraakdoos, een synthesizer waarvan de bespeler

            zelf een onderdeel vormt


1976    Korg komt met een semi-modulaire synthesizer, de MS 20


            Steve Wozniak ontwerpt de eerste Personal Computer (PC), deze wordt onder de

            naam Apple op de markt gebracht als bouwdoos


            Muziekindustrie-probleem 4: JVC komt met het Video Home System (VHS) als

            vervanging van de 8 mm-film: opnemen vanaf de televisie wordt mogelijk

1983    De Commodore 64, eerste personal computer met programmeerbare geluids-chip


            De eerste synthesizers met midi, waardoor muziek-data kan worden opgeslagen

            en teruggestuurd via een sequencer, later via de PC


1984    Apple komt met de Macintosh-computer


            Independent labels brengen niet-commerciële muziek uit op cassette


1986    Lancering van de eerste module van het Russische ruimtestation MIR

            (blijft in gebruik tot 1998)

                                    2001    Apple brengt de iPod, via pod-casting zijn al spoedig complete

                                                "radio"-programma's te downloaden vanaf het internet

2009    Het Fonds voor de Scheppende Toonkunst wordt samengevoegd met het

            Fonds voor Amateurkunst en Podiumkunsten en het Fonds voor

            Podiumprogrammering en Marketing tot het Fonds Podiumkunsten (FPK)


2010    Vestiging  GeNeCo in het Muziekgebouw aan ‘t IJ, Piet Heinkade 5,

            Amsterdam

2013    “The Century Resonates Now” te zien op Cultura24


2014    GeNeCo en Componisten 96 besluiten tot een fusie, en gaan verder onder de naam

            Nieuw GeNeCo. Voor actuele informatie over het genootschap kunt u terecht op hun

            website.


            Meer over de film “De Eeuw Klinkt Nu” vindt u hier.

  

GeschiedenisGeschiedenis.html
ContactContact.html
De Eeuw Klinkt NuDe_Eeuw_Klinkt_Nu.html
Videohttp://www.wuweiuniversum.nl/Wu_Wei_Universum/Welkom.html
StartStart.html
ConcertenConcerten.html